Lurre(z)ko ahizpen feminismoaren alde: landa-eremuko emakumeen aldeko 2020ko Manifestua

Aurtengo martxoak ez digu udaberria ekarri; negutik dabil ikusmiran, goizegitik. Euri eskasiak eta larrialdi klimatikoak are beharrezkoagoa egiten dute krisi ekologiko eta klimatikoa aipatzea. Ekitea, zapaltzen dugun lurraz ohartzea, lehortea dela-eta lehen aldiz idortu diren zuhaitzez jabetzea. Zuhaitz horiek, hala ere, habiak aterpetzen dituzte, eta kume berriak beraien gorputzekin zaindu. Cosiratzen, honakoak berekin dakartzan aragoierazko hitz eder hori bezala: adi egotea, begiratzea, ortua, animaliak eta gainerakoak nola dauden ikusteko buelta bat ematea. Cosiratu, zaindu, maitatu.

Ahizpa,

gu ere

horrelakoak gara. Eta hemendik gatoz. Erabakitzeko aukerarik izan ez eta itzalean gelditutako hainbat eta hainbat emakumeren bilobak, alabak, ilobak, ahizpak, amak… gara. Ospelean, arretatik eta argitik kanpo, zaintza, etxeko lan, soro, ortu, abere, seme-alaba, neba-arreba eta abarrez osatutako motxila astuna bizkarrean, musu-truk, lana dela-eta eskuak irekita eta arrailduta, norbere bizitza besteei eskaini ostean; askorentzako existitzen ez den eta kontuan hartzen ez den bizitza, ez delako behar bezala aintzat hartzen ezta ordaintzen. Beraien gorputzekin gure landa eta herrietako etxeak mantendu zituzten zuhaitz-emakumeen adarrak gara, gaur egun emakume todoterreno eta landa-eremuetako heroi deitutakoak matxismo eta desberdinkeria egoera larri bat ezkutatzeko.

Emakume ikusezinak, ertzetan, askotan gure borroketan kontuan hartzen ez ditugunak beraien denbora eta erritmoekiko enpatiarik erakutsi gabe… Feminismo guztien ahizpak direla uste dugun emakumeak, askotarikoak… eta ez bakarrik gure herrietan, baizik eta hirietan ere aldarrikatzeko beharra duguna, matxismoa eta desberdinkeria gure jendarteko maila guztietara iristen den infekzioa delako. Gaur aldarrikatu nahi ditugu. Beraiengan pentsatu. Izendatu. Urtegi edo baso-landaketa bategatik beraien etxea derrigorrean utzi behar izan zuten guzti haiengatik. Beraien herrietatik kanpora joan behar izan zuten haiengatik hirian neskame, sukaldari, garbitzaile, zerbitzari, umezain, lantegietako behargin… bezala lan egiteko. Urrutitik bereak zaintzen jarraitu duten emakume guzti horiengatik, merezi bezala inoiz aipatu ez oroitu ez dituzten lurraldeak jasoz. Jada ez dauden eta itzultzeko aukerarik izan ez zuten horiengatik. Beraien herrietan aurkitzen ez dituzten aukera edo zerbitzuen bila emigratzen jarraitzen duten guztiengatik.

Denengatik.

Komunikabideetan hainbeste entzuten den hustutako Espainia bizirik mantendu eta gure landa-eremuetan zaintzen zama berdina daramaten guztiengatik, herrialdeko beste puntu batzuetako oinarrizko eskubide edo zerbitzurik gabe. Beraiek dira; gu gara, bigarren mailako herritar bilakatuta, Estatuak ahazten duen hori, kentzen digun hori zaintzen dugunak. Eta Administrazioak hirietako eskariak asetzetik harantz pentsatzea nahi dugu, guk ere oinarrizko zerbitzuak behar ditugulako. Joan edo gelditu erabaki ahal izatea nahi dugu. Elikadura burujabetza, abeltzaintza estentsiboa eta agroekologia nahi ditugu. Komunitateak sortu nahi ditugu, horiek mantendu, eta beti batak besteari lagundu. Aitortuak eta babestuak sentitu.

Ahizpa,

oinordetzan hartu dugun eta gainean daramagun izerdi hau ikusezina da,

baina presente dago ortu bakoitzean,

etxe bakoitzean,

eskola bakoitzean,

lurrean bertan.

Inork ikusten eta baretzen ez dituen esku hauek. Lurra lantzen, txiki eta nagusiak artatzen, sehaska kulunkatzen, jaten ematen, eta abere eta baratzak zaintzen dituzten esku hauek. Ahotsaren bitartez oinordetutako istorio, usadio, ofizio eta hitzez betetako esku hauek. Zaindu ezean, gure arbasoekin batera hilko den ahots bizia.

Aukerarik izan ez zuten esku hauek, inork inoiz zaindu ez zituenak, eta, hala ere, lurraldea, familiak, komunitateak eta herriak ehuntzen jarraitu zutenak.

Tabernako barraren atzean isilean eta protestatu gabe hausten diren esku hauek, itsaskilarien baldintza gogorrak eztukatzen dituztenak, gure ahizpa migratu jornalarien diskriminazio hirukoitzaren jakitun direnak, beraien familiak tokiren batean ahaztu zituzten horien prekarietatea ezagutzen dutenak, eta gaur gure ahizpa transak ere lagundu eta aterpetu nahi dituztenak. Gure herrietara datozen pertsona berri guztiak jaso eta integratzeko irekita dauden esku hauek.

Gaur, gure landa-eremuetako emakume askok ezingo dute antolatu diren ekintzetan parte hartu, ez dutelako aukerarik ez laguntza posiblerik: etxean edo soroan gelditzea bakarrik, eta zaintzea. Beraiengatik, beraien faltagatik, beraien eskuek beti soinean ekarri dituzten bidegabekeria guztiengatik, gugatik egin duten denagatik; gaur oihu egin nahi dugu, beraien egoera salatu, gorazarre egin, hemen gaudela esan, gure esku eta ahotsak prestu. Hemen gaude. Ez zaudete bakarrik. Gordeleku ere bagarela esan nahi dizuegu, aterpe, sare: beroa egiten duenean ardiek egiten duten antzera, elkarrenganatu eta beraien buruak bata bestearen azpian babesten dituztenean. Hemen gaude, ahizpak.

Saldoa izateko gaude. Saldo mugagabe eta askotarikoa.

Batak bestea cosiratzeko.

Aspertuta baikaude gure lurra hutsik dagoela entzuteaz; bizirik mantendu zuten eta mantzentzen duten emakumeen esku ikusezin asko daude.

Denona den feminismoaren alde,

zaintzen duten ahizpen feminismoaren alde.

Lurre(z)ko ahizpen feminismoaren alde.

***

Gure manifestuarekin bat egin dezakezu hemen. Saldoa gara. Elkarrekin, hobe.

***

Testu hau honakoak itzuli du euskarara: Leire Milikua Larramendi.

Ilustrazioaren egilea: Pilar Serrano. Inprimatzeko, hemen jaitsi dezakezue.

Aurten, Ajuarreko lagunek Grebaren Jota partekatu dute gurekin denok elkarrekin abesteko.

(Manifestu honen egileak Lucía López Marco eta María Sánchez dira. Elena Medelen aholku eta oharrei esker. Eta zuen ekarpenak helarazi dizkiguzuen beste hainbesteri esker.)

Egunean zehar, sarrera honetan, gure lurraldeko hizkuntza guztietan igoko da manifestua.